قطع شدن برق، به‌ویژه در فصل‌های گرم سال، اتفاقی ناخوشایند است که می‌تواند تبعات مختلفی داشته باشد. یکی از نگران‌کننده‌ترین مشکلات پس از وصل مجدد برق، روشن نشدن یخچال است. اینجاست که دغدغه‌ی فاسد شدن مواد غذایی و هزینه‌های احتمالی تعمیر، آرامش را از ما سلب می‌کند. اما جای نگرانی نیست؛ در بسیاری از موارد، مشکل ساده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. در این مقاله، به بررسی علت روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق می‌پردازیم و راهکارهای لازم را پیش روی شما قرار می‌دهیم تا با دیدی باز و آگاهانه با این چالش روبه‌رو شوید.
چرا بعد از قطعی برق یخچال روشن نمی‌شود؟
نوسانات شدید ولتاژ در لحظه‌ی وصل شدن مجدد برق، اصلی‌ترین متهم در بروز این مشکل است. این شوک الکتریکی می‌تواند به قطعات حساس الکترونیکی و مکانیکی دستگاه آسیب برساند و عملکرد آن‌ها را مختل کند. از طرفی، کمپرسور یا همان موتور یخچال برای راه‌اندازی مجدد پس از خاموشی، به شرایط پایداری نیاز دارد. اگر این شرایط فراهم نباشد، سیستم‌های محافظتی دستگاه ممکن است مانع از روشن شدن آن شوند.
درک دقیق علت روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق نیازمند بررسی مرحله‌به‌مرحله‌ی قطعات کلیدی دستگاه است. گاهی مشکل با یک اقدام ساده حل می‌شود و گاهی نیز به حضور یک متخصص نیاز خواهد بود. اگر ساکن پایتخت هستید و با این مشکل مواجه شده‌اید، توصیه می‌کنیم از خدمات بهترین تعمیرکار یخچال در تهران بهره‌مند شوید تا از تشخیص دقیق و تعمیر اصولی دستگاه خود اطمینان حاصل کنید. در ادامه، به تفصیل به بررسی هر یک از دلایل احتمالی می‌پردازیم.
عدم ورود برق به داخل دستگاه
پیش از آنکه به سراغ بررسی قطعات داخلی و پیچیده‌ی یخچال بروید، از بدیهی‌ترین مورد شروع کنید: اطمینان از رسیدن برق به دستگاه. ابتدا پریزی که یخچال به آن متصل است را با یک وسیله‌ی برقی دیگر مانند سشوار یا شارژر موبایل امتحان کنید. اگر آن وسیله نیز کار نکرد، مشکل از پریز یا فیوز مربوط به آن در جعبه فیوز ساختمان است. همچنین، دوشاخه و کابل برق یخچال را به دقت بررسی کنید تا دچار قطعی، پارگی یا سوختگی نشده باشند. استفاده از محافظ‌های برق استاندارد، نقش به‌سزایی در جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نوسانات برق به دستگاه شما ایفا می‌کند.
خرابی رله استارت
رله‌ی استارت قطعه‌ای کوچک اما حیاتی است که در کنار کمپرسور قرار دارد و وظیفه‌ی آن رساندن ولتاژ اولیه برای راه‌اندازی موتور است. در واقع، این قطعه مانند یک کلید عمل می‌کند که با فرمان گرفتن از ترموستات، جریان برق را برای لحظه‌ای به سیم‌پیچ استارت کمپرسور وصل می‌کند تا موتور به گردش درآید. نوسانات برق پس از قطعی، به سادگی می‌تواند این قطعه‌ی حساس را بسوزاند.
از نشانه‌های خرابی رله استارت می‌توان به شنیده شدن صدای “تیک” یا “کلیک” از پشت یخچال و سپس خاموش شدن آن اشاره کرد. در این حالت، کمپرسور تلاش می‌کند روشن شود، اما به دلیل نرسیدن برق کافی از سوی رله، موفق نمی‌شود. بررسی و تعویض رله استارت، کاری تخصصی است و بهتر است توسط تکنسین مجرب انجام شود. این مورد یکی از شایع‌ترین دلایل برای علت روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق به شمار می‌رود.
خرابی ترموفیوز یا ترمودیسک
در سیستم‌های دیفراست (برفک‌زدایی) یخچال‌های مدرن، قطعه‌ای به نام ترموفیوز یا ترمودیسک وجود دارد. این قطعه یک فیوز حرارتی است که وظیفه‌ی آن جلوگیری از افزایش بیش از حد دما در اطراف هیتر دیفراست است. اگر دمای المنت‌ها از حد معینی فراتر رود، ترموفیوز می‌سوزد و جریان برق را قطع می‌کند تا از آتش‌سوزی جلوگیری شود.
اگرچه وظیفه‌ی اصلی این قطعه مرتبط با سیستم برفک‌زدایی است، اما سوختن آن در برخی مدل‌ها می‌تواند منجر به قطع کامل برق در بخش‌هایی از مدار و در نتیجه، روشن نشدن کل دستگاه شود. نوسان برق پس از قطعی نیز می‌تواند باعث سوختن این فیوز حرارتی شود. تشخیص خرابی و تعویض این قطعه نیز نیازمند دانش فنی و دسترسی به قطعات داخلی یخچال است.
خرابی تایمر دیفراست
تایمر دیفراست قطعه‌ای مکانیکی یا الکترونیکی است که چرخه‌ی کارکرد کمپرسور و سیستم برفک‌زدایی را مدیریت می‌کند. این قطعه در بازه‌های زمانی مشخص (معمولاً هر ۶ تا ۸ ساعت)، فعالیت کمپرسور را متوقف کرده و هیتر دیفراست را برای آب کردن برفک‌های اواپراتور فعال می‌کند.
اگر تایمر دیفراست به دلیل شوک الکتریکی ناشی از قطعی برق، روی حالت دیفراست گیر کند، کمپرسور دیگر فرمان روشن شدن را دریافت نخواهد کرد. در این حالت، ممکن است چراغ داخل یخچال روشن باشد، اما موتور کار نکند. این اتفاق یکی دیگر از موارد مهم در بررسی علت روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق است. در برخی مدل‌ها، می‌توان با چرخاندن یک پیچ کوچک روی تایمر، آن را به صورت دستی از حالت دیفراست خارج کرد، اما این کار نیز باید با احتیاط و توسط فرد آگاه انجام شود.
خرابی برد الکترونیکی
برد الکترونیکی، مغز متفکر یخچال‌های امروزی است. این قطعه وظیفه‌ی کنترل و هماهنگی تمام بخش‌های دستگاه، از جمله کمپرسور، فن‌ها، سنسورها و سیستم دیفراست را بر عهده دارد. برد الکترونیکی به دلیل داشتن قطعات ریز و حساس، در برابر نوسانات ولتاژ بسیار آسیب‌پذیر است.
سوختن یا آسیب دیدن بخشی از برد می‌تواند عملکرد کل دستگاه را مختل کند و باعث شود یخچال پس از وصل شدن برق، هیچ واکنشی نشان ندهد. این مورد، پیچیده‌ترین و معمولاً پرهزینه‌ترین علت روشن نشدن یخچال بعد از قطعی برق محسوب می‌شود. تشخیص خرابی برد الکترونیکی فقط از عهده‌ی یک تکنسین متخصص و با استفاده از ابزارهای مخصوص برمی‌آید. مجموعه‌های معتبری مانند “دکتر ساید” با بهره‌گیری از کارشناسان مجرب، خدمات تخصصی در زمینه تعمیر و تعویض انواع بردهای الکترونیکی یخچال را ارائه می‌دهند.
خرابی یا نیم‌سوز شدن کمپرسور یخچال
کمپرسور یا موتور، قلب تپنده‌ی یخچال و مسئول اصلی فرآیند خنک‌سازی است. اگرچه کمپرسورها قطعاتی مقاوم هستند، اما تلاش برای راه‌اندازی مکرر در شرایط نامناسب ولتاژ پس از قطعی برق، می‌تواند فشار زیادی به سیم‌پیچ‌های داخلی آن وارد کرده و منجر به نیم‌سوز شدن یا سوختن کامل آن شود.
اگر کمپرسور آسیب دیده باشد، ممکن است صدایی شبیه به وزوز از پشت یخچال به گوش برسد، اما موتور به کار نیفتد. در موارد دیگر، ممکن است کمپرسور برای لحظه‌ای کوتاه روشن شده و سپس با صدای بلندی خاموش شود. این اتفاق به دلیل فعال شدن سیستم محافظ اورلود (Overload) رخ می‌دهد که از آسیب بیشتر به موتور جلوگیری می‌کند. تعمیر یا تعویض کمپرسور، تخصصی‌ترین و گران‌ترین بخش تعمیرات یخچال به شمار می‌رود و باید حتماً توسط یک تعمیرکار حرفه‌ای انجام شود.
در نهایت، مواجهه با مشکل روشن نشدن یخچال پس از قطعی برق می‌تواند استرس‌زا باشد. اما با حفظ خونسردی و انجام بررسی‌های اولیه، می‌توانید درک بهتری از عمق مشکل پیدا کنید. ابتدا موارد ساده‌ای مانند پریز و کابل برق را چک کنید. اگر مشکل پابرجا بود، به احتمال زیاد یکی از قطعات داخلی مانند رله استارت، برد الکترونیکی یا حتی کمپرسور دچار آسیب شده است. در چنین شرایطی، بهترین و ایمن‌ترین راه، تماس با یک مرکز تخصصی تعمیرات لوازم خانگی است تا از بروز آسیب‌های بیشتر و هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید.
